Bijensterfte, oorzaken en gevolgen

In 2006 is het project 'Emissiereductie van gewasbeschermingsmiddelen vanuit de glastuinbouw' gestart. Het project is een initiatief van Bayer Crop Science, het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, - van Delfland, - van Rijnland en Waterschap Hollandse Delta en wordt in samenwerking met Wageningen UR Glastuinbouw uitgevoerd. De onderzoeksresultaten tonen aan dat spuiwater en filterspoelwater verontreiniging van het oppervlaktewater met voor bijen en andere nuttige insecten zeer giftige insecticiden veroorzaken. De allerhoogste overschrijdingswaarde van imidacloprid in spuiwater lag ruim 38.000 keer boven de norm voor oppervlaktewater. Praktijkrijpe waterzuiveringstechnieken zijn op dit moment niet beschikbaar en telers zien geen mogelijkheid emissie te beperken.

Er wordt gekeken naar emissieroutes en hoeveelheden gewasbeschermingsmiddelen vanuit de glastuinbouw. Daarbij worden meer stoffen dan alleen imidacloprid meegenomen (carbendazim, methiocarb, methomyl en pirimicarb).

In het spuiwater is de allerhoogste overschrijdingswaarde van imidacloprid (ruim 38.000 keer de norm voor oppervlaktewater) aangetroffen in de eerste meetronde eind mei 2007, maar ook in filterspoelwater komen hoge concentraties voor. Spuiwater is water dat wordt geloosd vanuit het recirculatiesysteem (recirculatiewater en drainwater bij substraatteelten en drainagewater bij grondteelten). Bij hergebruik van drainwater (overtollig gietwater bij substraatteelt) en drainagewater (overtollig gietwater bij gronddteelt) loopt het natriumgehalte op. Als dit schadelijk wordt voor het gewas wordt water uit het recirculatiesysteem geloosd op oppervlaktewater/riool. Filterspoelwater is water van het schoonspoelen van zandfilterinstallaties en mag worden geloosd op riool.

De meeste glastuinbouwbedrijven vallen onder het Besluit Glastuinbouw, dat sinds 1 april 2002 van kracht is. In de voorschriften 1 en 2 van bijlage 3 van het Besluit Glastuinbouw zijn voorwaarden opgenomen voor het spuien/lozen van o.a. filterspoelwater, condenswater, spui- en drainwater op oppervlaktewater en/of riolering. Voor het al dan niet mogen lozen/spuien van recirculatiewater is alleen het natriumgehalte bepalend. Er vindt geen controle plaats op de concentratie gewasbeschermingsmiddelen in het water.

Telers betrokken bij het project merkten op (d.d. 27-11-2008) dat substraatteelten moeten lozen i.v.m. het oplopende natrium gehalte en dat ophoping van vuil en plantvreemde (schadelijke) stoffen dwingen tot lozen van water. De telers zeiden aan het maximum van hun mogelijkheden te zitten en zagen geen mogelijkheid om de emissie nog meer te beperken. Praktijkrijpe waterzuiveringstechnieken zijn op dit moment niet beschikbaar.

Bronnen:
http://www.schonebronnen.nl/pdf/PPO/puntbelastingen_gewasbeschermingsmid...
http://www.wshd.nl/aspx/download.aspx?File=/contents/library/206/rapport...

Informatie over de zware belasting van het oppervlaktewater van het Westland met insecticiden:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/159