Bijensterfte, oorzaken en gevolgen

Het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft in 2005 en 2006 op 5 locaties van boomteelt maandelijks gedurende het hele jaar de bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater gemeten. In 2005 lagen van 38 gemeten stoffen 11 stoffen boven de MTR (= maximaal toelaatbaar risiconiveau) norm (29%). In 2006 lagen van 31 gemeten stoffen 10 stoffen boven de MTR norm (32%). De hoogste gemeten concentratie van het voor bijen zeer giftige insecticide imidacloprid lag in 2005 meer dan 900x boven de norm en in 2006 meer dan 400x boven de norm. Normoverschrijdingen van andere voor bijen zeer giftige insecticiden (carbamaten en organofosfaten) werden ook in het oppervlaktewater van boomteelt locaties gemeten. De milieu-effecten kaarten voor de boomteelt van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) bagatelliseren de risico's van imidacloprid voor de oppervlaktewaterkwaliteit en kunnen een misleidende werking op agrariërs hebben.

De meetpunten lagen in de regio Boskoop. Over imidacloprid schrijft het Hoogheemraadschap van Rijnland : "In 2005 komt imidacloprid in de boomteeltsector, net als in de glastuinbouw en bollensector, naar boven als een stof, dat in zeer grote mate de MTR norm overschrijdt. 47% van de meetresultaten liggen boven de MTR norm. De hoogste overschrijding is 923 keer de MTR norm... In 2006 ligt 47% van de meetresultaten boven de MTR norm. De hoogste MTR overschrijding komt op 415 keer de norm. Ondanks het feit dat de hoogste normoverschrijding in 2006 lager is (van 923 naar 415) blijft imidacloprid een probleemstof en is dan ook geen sprake van verbetering van de situatie"

Naast de extreme normoverschrijdingen van imidacloprid werden ook normoverschrijdingen van andere voor bijen zeer giftige insecticiden (carbamaten en organofosfaten) in het oppervlaktewater van Boskoop gemeten:

CARBENDAZIM: 24x boven de norm in 2005; 8x boven de norm in 2006;
PIRIMICARB: 2x boven de norm in 2006;
PROPOXUR 5x boven de norm in 2006:
TRIAZOFOS: 5x boven de norm in 2005; 8x boven de norm in 2006.

Bronnen: http://www.rijnland.net/aspx/download.aspx?File=/contents/pages/4967/mee...
http://www.rijnland.net/aspx/download.aspx?File=/contents/pages/4967/agr...

Het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) in Utrecht heeft milieu-effectenkaarten gemaakt voor agrariërs in de boomteelt waarmee op eenvoudige wijze de milieubelasting van verschillende bestrijdingsmiddelen kan worden vergeleken, op basis van gegevens van het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB). Het wordt aanbevolen bij voorkeur 'groene middelen' (middelen met een laag aantal milieubelastingspunten) te gebruiken (oranje en rode middelen zijn schadelijker). Het voor bijen zeer giftige insecticide imidacloprid krijgt op de milieu-effecten kaarten voor de boomteelt de kleur oranje voor de mate waarin de stof kan uitspoelen naar het grondwater, en de kleur groen voor de giftigheid van de stof voor organismen in de bodem en in het oppervlaktewater. Feit is echter dat het gebruik van imidacloprid in de boomteelt extreme normoverschrijdingen in het oppervlaktewater veroorzaakt, en dat imidacloprid concentraties in het oppervlaktewater die 9x of meer boven de wettelijke MTR liggen (zoals in de regio Boskoop zeer regelmatig het geval is) in laboratorium studies sterfte van water insecten veroorzaken. De milieu-effecten kaarten voor de boomteelt kunnen dus wat het gebruik van imidacloprid betreft een misleidende werking op agrariërs hebben. De extreme emissies van imidacloprid en de mogelijke gevolgen daarvan (zoals bijensterfte) worden door de milieu-effectenkaarten waarschijnlijk nauwelijks tegengewerkt.

Verdere informatie over de CML milieu-effectenkaarten voor de boomteelt:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/106

Verdere informatie over de zware belasting van het oppervlaktewater van de regio Boskoop met insecticiden:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/163