Bijensterfte, oorzaken en gevolgen

Er is de laatste jaren massale bijensterfte in het Groene Hart. In 2008 'verdween' in het Groene Hart 67 procent van de bijenpopulatie. Imker Maap Groenendijk uit Boskoop opende (in februari 2008) zijn bijenkasten en moest constateren dat van zijn vijftig bijenvolken er slechts twee de winter hadden overleefd. De imkersvereniging Hollands-Midden probeert met cursussen aan onder andere kwekers, jongeren en volwassenen van buiten de imkerij de bij er weer bovenop te helpen.
,, Want geen bijen, geen bestuiving en geen voedsel. Bijen blijven een onmisbaar onderdeel van de natuur'', zegt Engbert Folles, secretaris van imkersvereniging Hollands-Midden.

Imker Maap Groenendijk uit Boskoop opende (in februari 2008) zijn bijenkasten en moest met tranen in de ogen constateren dat van zijn vijftig bijenvolken er slechts twee de winter hebben overleefd.

Na een paar telefoontjes van Groenendijk, voorzitter van de imkersvereniging Hollands Midden, naar andere imkers uit de regio blijkt dat het noodlot ook daar heeft toegeslagen. Zo’n zeventig tot soms honderd procent van de bijen in het Groene Hart zijn dood.

,,Het is een groot drama,’’aldus een aangeslagen Groenendijk. Hij is oud-sierbes kweker en heeft zich de laatste jaren, na zijn pensionering, helemaal op de imkerij gestort.

,,Bijen zijn de nuttigste dieren van de wereld. Einstein zei het al: ‘als de bij uitsterft, dan is het mensenras binnen vijf jaar weg’. Bijen helpen bij de bestuiving van alle flora, dus ook bij groente en fruit. Als er geen bijen zijn, dan kunnen de zaadjes niet verplaatst worden en komen er geen nieuwe gewassen. Geen bijen, geen sierbessen.’’

In het najaar werd hem al duidelijk dat het niet goed ging met zijn volken. Hij belde toen al met het hoofdbestuur van de Nederlandse imkervereniging om zijn zorgen te melden. De Boskoper stoort de bijen zo min mogelijk en luistert daarom met een stethoscoop naar het geruis en gebrom in de anders zo levendige kasten.

,,Maar ik hoorde al steeds minder. Aan het einde van het seizoen gaf ik nog weleens een klap tegen de kast, maar zelfs daar kwam geen reactie op.’’ Toen bleek dat de afvallade, zeg maar het toilet van de bijen, leeg was, wist Groenendijk het zeker.

Dat de bijen zijn gaan zwerven, zoals door sommige imkers wordt beweerd, is volgens de Boskoper onzin. ,,Ik snap wel dat mensen dat denken, omdat er haast geen lijkjes te vinden zijn. Maar bijen zijn heel nette beesten, die houden hun tentje schoon en brengen dode soortgenoten naar buiten.’’

De natte zomermaanden zijn volgens hem de reden van de massale sterfte. ,,Daardoor was er niet genoeg nectar. De koningin beslist op dat moment dat ze minder eitjes legt waardoor het volk stukken kleiner is dan voorheen. In de winter houden bijen elkaar warm, maar omdat er dit jaar zo weinig nieuwe bijen waren, lukte het niet om de warmte te bewaren en zijn ze van de kou gestorven.’’

Bron: Algemeen Dagblad van 17 februari 2008
http://www.ad.nl/groenehart/alphen/article2059626.ece

De bijensterfte heeft in 2009 opnieuw toegeslagen in het Groene Hart. ,,Zo'n zesendertig procent van de honingbijen is nu al dood,'' zegt Engbert Folles, secretaris van imkersvereniging Hollands-Midden. ,, Dat terwijl tussen de tien en twintig procent normaal is.'' Een verontrustend percentage als je bedenkt dat de winter nog niet eens voorbij is. De oorzaak? ,,Wisten we dat maar,'' zegt Folles. ,,De bijensterfte wordt ook wel de verdwijnziekte genoemd.'' Vorig jaar 'verdween' in het Groene Hart 67 procent van de bijenpopulatie.

Er is volgens hem wel een aantal factoren dat meespeelt in de mysterieuze sterfte. De varroamijt is daar een van. Deze verzwakt de bijenvolken en is moeilijk te bestrijden doordat de mijt op een gegeven moment resistent wordt tegen de bestrijdingsmethoden. De varroamijt wordt gezien als een van de grootste veroorzakers van de sterfte, maar er is meer. Veel bijenvolken krijgen te maken met een verstoorde voedselhuishouding die veroorzaakt wordt door een parasiet.

,,Daarnaast is de klimaatverandering wellicht een boosdoener,'' merkt Folles op. ,,Het normale jaarpatroon van de bij wordt door de weersveranderingen verstoord.'' Zo werken de bijen langer door in het najaar wanneer er minder stuifmeel te vinden is. Met als gevolg dat ze hun winternest niet goed voorbereiden en de winter niet overleven.

En niet alleen de bij heeft het moeilijk. Folles merkt ook dat zijn collega-imkers het niet makkelijk hebben. ,,Dit jaar hebben al acht leden het opgegeven,'' zegt hij teleurgesteld. Toch gelooft hij niet dat alle imkers door de sterfte de handdoek in de ring gooien en blijft hij optimistisch over de toekomst. Folles: ,,Maar daar zijn natuurlijk wel maatregelen voor nodig.''

Zo moet behuizing van de bijen zo schoon mogelijk worden gehouden en moet er met biologisch afbreekbare bestrijdingsmiddelen worden gewerkt. Daarnaast moet er nationaal en internationaal onderzoek worden gedaan zodat kennis over bijen kan worden verspreid.

Aan deze maatregelen wordt reeds hard gewerkt. Zo bood de Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) eind januari het Deltaplan 'Duurzame en vitale imkerij' aan Gerda Verburg, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan. De minister heeft toegezegd voor de zomervakantie met een kabinetsstandpunt te komen.

Ondertussen probeert imkersvereniging Hollands-Midden met cursussen aan onder andere kwekers, jongeren en volwassenen van buiten de imkerij de bij er weer bovenop te helpen. Folles: ,, Want geen bijen, geen bestuiving en geen voedsel. Bijen blijven een onmisbaar onderdeel van de natuur.''

Bron: Algemeen Dagblad van 8 februari 2009
http://www.ad.nl/groenehart/2984403/Bijensterfte_vraagt_om_maatregelen.html

Bekijk hier een filmpje van de bijensterfte in Alphen aan den Rijn: http://www.rtvwest.nl/nieuwsitem/31510