Bijensterfte, oorzaken en gevolgen

Het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) in Utrecht heeft milieu-effectenkaarten gemaakt voor agrariërs waarmee op eenvoudige wijze de milieubelasting van verschillende bestrijdingsmiddelen kan worden vergeleken, op basis van gegevens van het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB). Het wordt aanbevolen bij voorkeur 'groene middelen' (middelen met een laag aantal milieubelastingspunten) te gebruiken (oranje en rode middelen zijn schadelijker). Het voor bijen zeer giftige insecticide imidacloprid krijgt op de milieu-effecten kaarten voor de boomteelt de kleur oranje voor de mate waarin de stof kan uitspoelen naar het grondwater, en de kleur groen voor de giftigheid van de stof voor organismen in de bodem en in het oppervlaktewater. Ook de milieu-effectenkaart voor appel en peer geeft de kleur groen aan de giftigheid van imidacloprid voor organismen in het oppervlaktewater. Feit is echter dat het gebruik van imidacloprid in de boom- en fruitteelt extreme normoverschrijdingen in het oppervlaktewater veroorzaakt, en dat imidacloprid concentraties in het oppervlaktewater die 9x of meer boven de wettelijke MTR liggen in laboratorium studies sterfte van water insecten veroorzaken. Deze milieu-effecten kaarten kunnen dus wat het gebruik van imidacloprid betreft een misleidende werking op agrariërs hebben. De extreme emissies van imidacloprid en de mogelijke gevolgen daarvan (zoals bijensterfte) worden door deze milieu-effectenkaarten waarschijnlijk nauwelijks tegengewerkt.

Er zijn CLM milieumeetlatten voor drie verschillende milieuaspecten, te weten:

1. de giftigheid voor planten en dieren in het oppervlaktewater (milieumeetlat waterleven). Het risico voor waterleven wordt weergegeven in Milieubelastingspunten (MBP). Een score van 10 MBP komt overeen met de toelatingsnorm van het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB);
2. de giftigheid voor organismen in de bodem (milieumeetlat bodemleven). Het risico voor bodemleven wordt weergegeven in MBP. Een score van 100 MBP komt overeen met de toelatingsnorm van het CTGB;
3. de mate waarin stoffen uitspoelen naar het grondwater en daardoor een bedreiging voor het drinkwater vormen (milieumeetlat grondwater). Het risico voor uitspoeling naar het grondwater wordt weergegeven in MBP. Een score van 100 MBP komt overeen met de toelatingsnorm van het CTGB.

Er zijn milieu-effectkaarten gemaakt die inzicht geven in de milieubelasting van gewasbeschermingsmiddelen. Het wordt aanbevolen bij voorkeur 'groene middelen' (middelen met een laag aantal MBP) te gebruiken (oranje en rode middelen zijn schadelijker).

Het voor bijen zeer giftige insecticide imidacloprid wordt in de milieu-effecten kaarten voor de boomteelt als volgt geclassificeerd:

roos, sierheesters/coniferen, vaste planten, opkweek vruchtbomen, en bos- en haagplantsoen:
grondwater: 280 MBP (oranje); waterleven: 0 MBP (groen); bodemleven: 19 MBP (groen).

laanbomen:
grondwater: 350 MBP (oranje); waterleven: 0 MBP (groen); bodemleven: 19 MBP (groen).

Bron: CLM Milieumeetlat
http://www.milieumeetlat.nl/

Ook de milieu-effectenkaart voor appel en peer geeft de kleur groen aan de giftigheid van imidacloprid voor organismen in het oppervlaktewater:
http://documents.plant.wur.nl/ppo/fruit/milieu-effectenkaart-2009-appelp...

Feit is echter dat het gebruik van imidacloprid in de boomteelt extreme normoverschrijdingen in het oppervlaktewater veroorzaakt en imidacloprid concentraties in het oppervlaktewater die 9x of meer boven de wettelijke MTR liggen (zoals in de regio Boskoop zeer regelmatig het geval is) veroorzaken in laboratorium studies sterfte van water insecten. Dit blijkt uit onderzoek van het Canadese National Water Research Institute dat in 2008 werd gepubliceerd. Ook in de fruitteelt werden in 2008 extreme normoverschrijdingen van imidacloprid in het oppervlaktewater vastgesteld. Deze milieu-effecten kaarten kunnen dus wat het gebruik van imidacloprid betreft een misleidende werking op agrariërs hebben. De extreme emissies van imidacloprid en de mogelijke gevolgen daarvan (zoals bijensterfte) worden door de milieu-effectenkaarten waarschijnlijk nauwelijks tegengewerkt.

Informatie over extreme normoverschrijdingen van imidacloprid in de boomteelt:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/78

Informatie over extreme normoverschrijdingen van imidacloprid in de fruitteelt:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/107

Voor verdere informatie over de giftigheid van imidacloprid voor water insecten:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/102

Overzichtsrapport over de toxicologie van neonicotinoide insecticiden:
http://www.buglife.org.uk/Resources/Buglife/Neonicotinoid%20insecticides...